Płatność BLIK czy kartą – co jest bezpieczniejsze? Porównanie, analiza i prawdziwa historia.
- igorklimkowicz
- 26 maj
- 3 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 30 maj
W dobie rosnącej popularności zakupów online oraz dynamicznego rozwoju technologii płatniczych coraz częściej stajemy przed pytaniem: czy bezpieczniej jest płacić BLIK-iem czy kartą? Obie formy mają swoje zalety i ograniczenia, a także różne procedury zwrotu pieniędzy w przypadku nieuczciwego sprzedawcy. Przyjrzyjmy się temu bliżej – również na przykładzie osobistej sytuacji, która przydarzyła się autorowi tego artykułu.
Jak działa BLIK?
BLIK to polski system płatności mobilnych, który umożliwia dokonywanie transakcji za pomocą jednorazowego, sześciocyfrowego kodu generowanego w aplikacji bankowej. Płatności BLIK działają na zasadzie natychmiastowego przelewu z jednego rachunku bankowego na drugi. BLIK może być również powiązany z numerem telefonu (płatności na telefon) lub zastosowany w transakcjach internetowych czy wypłatach z bankomatów.
System ten działa w oparciu o bezpośrednią komunikację między bankami lub przez systemy rozliczeniowe, takie jak Elixir czy Express Elixir. Co ważne, transakcje BLIK są nieodwracalne – jeśli środki trafią na konto odbiorcy, ich cofnięcie bez zgody tej osoby jest praktycznie niemożliwe.
Płatności kartą: jak działają i co oferują?
Transakcje kartą (zarówno fizyczną, jak i cyfrową przez Apple Pay czy Google Pay) są obsługiwane przez systemy kartowe takie jak Visa, Mastercard czy American Express. Te systemy nie tylko przetwarzają płatności, ale też zapewniają dodatkowe zabezpieczenia dla konsumenta, m.in. możliwość zgłoszenia tzw. chargebacku.
Chargeback to procedura, w której konsument może odzyskać pieniądze z transakcji, jeśli:
produkt nie został dostarczony,
towar jest uszkodzony,
sprzedawca nie wywiązał się z umowy.
Zgodnie z regulaminami organizacji kartowych, chargeback może być zgłoszony najczęściej do 120 dni od daty transakcji lub planowanej daty dostarczenia towaru/usługi. W niektórych przypadkach termin ten może zostać wydłużony.
Bezpieczeństwo płatności BLIK i kartą
BLIK
Transakcje BLIK nie wymagają podawania żadnych danych wrażliwych (np. numeru karty), co zmniejsza ryzyko ich przechwycenia.
Kod BLIK jest jednorazowy i ważny tylko przez 2 minuty.
Jednakże brak możliwości chargebacku sprawia, że w przypadku oszustwa, odzyskanie pieniędzy może być bardzo trudne lub niemożliwe.
Karta płatnicza
Dane karty mogą zostać skradzione i wykorzystane w kolejnych transakcjach.
Stosowany jest system 3D Secure (3DS), czyli dodatkowe uwierzytelnienie płatnika, np. kodem SMS lub autoryzacją w aplikacji.
Płatności kartą oferują możliwość chargebacku, co znacznie zwiększa bezpieczeństwo konsumenta.
Przykład z życia: chargeback w praktyce
Podzielę się sytuacją, która przydarzyła mi się osobiście – i która pokazuje, jak ważna może być możliwość chargebacku. Pewnego dnia zauważyłem na moim koncie bankowym nieznaną transakcję na kwotę 400 zł. Była to opłata za subskrypcję pobraną przez Apple. Początkowo byłem zdezorientowany – nie pamiętałem, żebym cokolwiek zamawiał.
Najpierw zgłosiłem sprawę do Apple i do mojego banku. Obie instytucje szybko zareagowały i zwróciły mi środki – Apple po anulowaniu subskrypcji, a bank w ramach procedury chargeback. Dopiero później zorientowałem się, co się właściwie wydarzyło. Okazało się, że subskrypcję przypadkowo aktywowała moja mama, która miała dostęp do tego samego konta Apple ID. Kliknęła w przycisk "wypróbuj za darmo", nie zauważając, że po okresie próbnym aplikacja automatycznie naliczy wysoką opłatę.
Jak widać, chargeback może być bardzo przydatny, nawet w sytuacjach niezamierzonego zakupu. Cały proces trwał kilka dni, ale zakończył się sukcesem.
Warto wiedzieć, że przy mniejszych kwotach banki często zwracają środki bezpośrednio ze swoich funduszy, pomijając pełną procedurę chargeback przez Visę lub Mastercard. Każde takie zgłoszenie to dla banku koszt rzędu 20–30 euro, dlatego wolą uprościć proces, jeśli sprawa wydaje się oczywista.
Podział metod płatności według połączenia z rachunkiem bankowym
Można wyróżnić dwie główne kategorie metod płatności:
1. Płatności bezpośrednie - rachunek na rachunek
IBAN (tradycyjny przelew bankowy)
BLIK (kod lub numer telefonu)
Płatności na telefon
Te transakcje są natychmiastowe, ale nieodwracalne. Banki nie mają prawnych narzędzi, aby cofnąć takie płatności bez zgody odbiorcy.
2. Płatności pośrednie - przez kartę
Karty debetowe i kredytowe
Apple Pay, Google Pay (tokeny powiązane z kartą)
Te płatności są obsługiwane przez operatorów kartowych i podlegają chargebackowi, co oznacza większą ochronę użytkownika.
Co wybrać? Podsumowanie
Cecha | BLIK | Karta płatnicza |
Odwracalność transakcji | Nie | Tak (chargeback) |
Szybkość transakcji | Bardzo szybka | Szybka |
Bezpieczeństwo danych | Wysokie | Umiarkowane (z 3DS) |
Wygoda | Wysoka | Wysoka |
Ochrona konsumenta | Niska | Wysoka |
Wniosek: Jeśli robisz zakupy w znanych i zaufanych sklepach (np. Allegro, Decathlon), BLIK jest bardzo wygodny i szybki. Jednak w sytuacjach, gdzie ryzyko oszustwa jest większe (nowy sprzedawca, nieznany sklep), bezpieczniejszym wyborem jest karta płatnicza z uwagi na możliwość chargebacku.
~autor artykułu: Michał Stachera
