Merchant Category Code (MCC) – co to jest i jak działa?
- Michał Stachera
- 16 cze
- 3 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 12 wrz
Merchant Category Code (MCC) to czterocyfrowe kody przypisywane sprzedawcom, które określają główny typ prowadzonej przez nich działalności. Kody te są definiowane przez organizacje kartowe takie jak Mastercard i Visa, i mają kluczowe znaczenie w procesie autoryzacji oraz klasyfikacji transakcji płatniczych.
Jak działa MCC?
Kiedy sklep lub firma uruchamia terminal płatniczy (czyli urządzenie umożliwiające płatności kartą), musi zadeklarować swoją główną działalność – to właśnie wtedy przypisywany jest kod MCC. Ten kod jest widoczny w systemie płatniczym podczas każdej transakcji.
Na przykład:
Stacja benzynowa BP może mieć kod 5541 – „Stacje serwisowe (z lub bez usług dodatkowych)”.
Sklep spożywczy, jak Lidl, to MCC 5411.
Sklep specjalistyczny, np. z orzechami – MCC 5441.
Niektóre kody są szerokie (np. „stacja benzynowa”), inne bardzo szczegółowe. Każda transakcja może mieć przypisany tylko jeden kod MCC – ten, który został nadany terminalowi przez agenta rozliczeniowego (acquirera).
Informacja o transakcji (kwota, lokalizacja terminala, nazwa sklepu, kod MCC itd.) przekazywana jest z terminala do bramki płatniczej, dalej do sieci kartowej i w końcu do banku. To właśnie MCC jest jednym z kluczowych elementów, na podstawie którego banki mogą podejmować decyzje o zaakceptowaniu lub odrzuceniu transakcji.
Ile jest kodów MCC?
Liczba kodów MCC zależy od systemu płatniczego – Visa, Mastercard, Mirc itp. – i wynosi zazwyczaj między 750 a 800. Co ciekawe, niektóre firmy i branże mają własne, unikalne kody. Przykładowo:
PLL LOT posiada kod 3182 – „LOT Polish Airlines”.
Grupowanie kodów MCC – problem bez idealnego rozwiązania
Każdy bank i instytucja płatnicza ma swój własny sposób klasyfikacji MCC do kategorii nadrzędnych, takich jak: transport, gastronomia, zdrowie, itd. Niestety nie istnieje jednolity standard – różne instytucje mogą przypisywać ten sam MCC do różnych kategorii. Dodatkowo, działalność gospodarcza może się zmieniać, co utrudnia utrzymanie aktualnej klasyfikacji.
To stawia wyzwania przed twórcami rozwiązań płatniczych, np. tych umożliwiających ograniczanie wydatków kartą według kategorii MCC:
Czy pozwolić użytkownikowi samodzielnie wybierać spośród 800 kodów?
A może lepiej zaproponować gotowe koszyki kategorii, jak „restauracje” czy „apteki”?
W Sparadosie postawiliśmy na elastyczność – umożliwiamy ręczne przypisywanie MCC przez CSV lub API, a dla wygody użytkowników dostępne są predefiniowane grupy MCC w panelu korporacyjnym. Dzięki temu użytkownicy z bardziej zaawansowanymi potrzebami (np. firmy ubezpieczeniowe) mogą precyzyjnie ustawić, gdzie karta może być używana – z podziałem na apteki, prywatne kliniki, szpitale itd.
Limity MCC – whitelisty i blacklisty
Banki oraz fintechy implementują zazwyczaj dwa modele filtrowania transakcji według MCC:
Whitelist – transakcje są dozwolone tylko dla określonych MCC.
Blacklist – transakcje są blokowane dla określonych MCC.
Dzięki temu można kontrolować, gdzie użytkownik może płacić – np. karta firmowa może być ograniczona tylko do MCC związanych z podróżami służbowymi.
Ograniczenia i wyjątki w praktyce
Każdy terminal ma przypisany tylko jeden MCC. Oznacza to, że:
Jeśli kupimy alkohol na stacji benzynowej, transakcja nadal będzie miała MCC stacji paliw (5541) – a nie sklepu monopolowego.
Karta lunchowa zaakceptuje każdy zakup w restauracji, nawet jeśli nie jest to posiłek kwalifikowany – co prowadzi do nadużyć.
Dlatego regulaminy kart płatniczych często zawierają dodatkowe ograniczenia i zapisy precyzujące, co można, a czego nie można finansować.
Raportowanie na podstawie MCC
Problemy z klasyfikacją MCC mają wpływ również na raportowanie transakcji. Na szczęście dostępne są rozwiązania, które uczą się na podstawie danych użytkownika i dynamicznie dostosowują kategorie do jego potrzeb. Automatyczne klasyfikatory potrafią z czasem samodzielnie przyporządkować poprawną kategorię.
Dodatkową trudnością są przypadki, gdy właściciele mniejszych firm nie aktualizują MCC po zmianie działalności – np. sklep z wędkarskim sprzętem zaczyna sprzedawać rowery, ale zapomina zgłosić zmianę agentowi rozliczeniowemu. Na szczęście takie sytuacje są coraz rzadsze.
Ciekawostka: Walentynki vs Dzień Kobiet – kto wygrywa w kwiaciarniach?
Z danych Sparados wynika, że:
Walentynki (14.02.2025): liczba transakcji w kwiaciarniach wzrosła z przeciętnego poziomu 273 do 3122.
Dzień Kobiet (08.03.2025): aż 4532 transakcji – co stanowi wzrost o ponad 1560% względem średniej dziennej!
W Dzień Kobiet liczba zakupów była o 45% wyższa niż w Walentynki – wygląda na to, że 8 marca to prawdziwe święto kwiatów w Polsce.
Wykres z transakcji kartowych z okresu 10.02.2025 – 10.03.2025
Podsumowanie:
MCC to fundament funkcjonowania systemów płatniczych, który wpływa na kontrolę transakcji, ich klasyfikację oraz raportowanie. Pomimo że system nie jest idealny i wymaga ciągłej aktualizacji, daje ogromne możliwości personalizacji – zarówno po stronie instytucji finansowych, jak i użytkowników końcowych. W Sparadosie wierzymy, że elastyczność i automatyzacja to klucz do nowoczesnych rozwiązań płatniczych.
Przeczytaj więcej naszych tutoriali:
